​

من فرخنده (زیبا) اعظمی در اردیبهشت ۱۳۳۱ ( ۲۷ اپریل ۱۹۵۲ ) در بروجرد متولد شدم، دوره دبستان را

تا کلاس پنجم در بروجرد تحصیل کردم. چون پدرم (پرویز آعظمی) در بین مردم لرستان نفوذ معنوی زیادی

داشت،  ساواک اورا به اهواز تبعید کرد، لذا خانواده ما به اهواز نقل مکان کرد، این تغییر محیط برای ما مفید بود.

اهوازشهری بود بزرگتربا فرهنگی متفاوت با بروجرد، اهالی اهواز مردمی بودند خون گرم ومهربان که برما

اثرمثبت زیادی داشت. من در آنجا کلاس ششم ابتدایی ومتوسطه ودوره دانشسرا تا مقطع فوق دیپلم راگذراندم. 

در دوره دبیرستان به دلیل مطالعه کتاب و جو خانوادگیمان که بشدت مخالف رژیم پهلوی بودند به جریان های

مخالف گرایش شدید پیدا کردم.

پدر بزرگ پدری و مادریم هر دو در رژیم پهلوی اول با تنی چند ازاقوام اعدام شده بودند .همیشه در خانواده مان

صحبت ازرشادت آنها، همچنین روحیه خوبشان حین اعدام بود، ما به تدریج فهمیدیم که داشتن شجاعت، فوق العاده پرارزش است. دراین جو من بزرگ شدم وبعلاوه من بشدت تحت تأثیر پسرعموی مادرم، دکتر هوشنگ اعظمی، وفریدون برادرم بودم.

من در سال ۱۳۵۲از دانشسرا فارغ التحصیل شدم همان سال با توکل اسدیان ازدواج کردم وبا استخدام در آموزش و ‌پرروش به دزفول رفتم، یکسال آنجا تدریس کردم که همراه همسرم دستگیر شدم! بازجویی من همرا ه با شکنجه های متعدد ازجمله شلاق زدن شدید با کابل، آویزان کردن، بی خوابی دادن و غیره  بود. بعد از یک سال واندی پرونده ام به توسط ساواک به دادرسی ارتش فرستاده شد ودرآن بی دادگاه، من به ده سال زندان محکوم شدم.  من در آبان ۱۳۵۷، درجریانات انقلاب مردمی آزاد شدم ودر اسفند همان سال مجددا به دزفول به تدریس مشغول شدم.

 در سال۱۳۶۰، نظام جمهوری اسلامی، همسرم توکل اسدیان را درمراسم ختم برادر زاده ا ش همراه باعده زیادی دستگیر کرد ودوازده روزبعد ازشکنجه های شدید بدست عوامل جمهوری اسلامی کشته شد در حالیکه فرزند دوساله ای داشتیم. 

​

 دستگیری:

تابستان گرم سال ۱۳۵۳ بود، من وهمسرم توکل اسدیان ازسفرماه عسل به دزفول، شهری که محل کارمان بود ودرآن زندگی میکردیم برگشته بودیم که خبر رسید دکتراعظمی پسر عموی مادرم - که فردی مبارز بود وحکم برادر بزرگ خانواده مان را داشت- مخفی شده وتمام اعضای خانوده شان که شامل مرتضی خان، همسروی، برادران وتعدادی از نزدیکان دستگیر شده اند. بعدازظهر روز چهاردهم شهریور همان سال در اتاقم مشغول کار بودم که توکل زودترازهمیشه به خانه آمد وصدایش را درراهروی خانة قدیمی که اجاره کرده بودیم شنیدم. او همراه چند مرد شیکپوش که از سرووضعشان میشد فهمید ساواکی اند، وارد حیاط خانه شدند. دلم یکهو فرو ریخت، فهمیدم که دستگیر شده وبرای تفتیش خانه آمده اند.

 آنهاوارد اتاق شدند که بسیار ساده بود، یک اتاق با چند تکه وسیلة ساده ومعمولی؛ خیلی تعجب کردند، برای تفتیش نیازی به زحمت آنچنانی نبود. بعد از سرک کشیدن چیزی پیدا نکردند، گفتند باید با ما بیائید. من چاره ای نداشتم، اماده شده وهمگی ازخانه خارج شدیم. بعد ازطی مسیر دو سه خیابان بالاتر ازمنزلمان، ما را به خانه ای بردند که به نظر خالی میآمد، ازآن خانه هایی بود که ساواک دراختیار داشت. وقتی وارد شدم شکراله برادرهمسرم را دیدم، او با دیدن ما درآنجا خیلی ناراحت ومتعجب شد. مرا به اتاقی وتوکل را به اتاقی دیگربردند. نمیدانم چند ساعت آنجا بودیم تا دوباره پیدایشان شد. ما را جداگانه دردوماشین پیکان سوار کردند وراهی بروجرد شدیم، در آنجا گروه بازجویان زبده ساواک متشکل از: عضدی، هدایت، آرش وموسوی، برای بازجویی وپیگیری ردّ دکتر اعظمی، مستقر شده بودند. 

من محکم وهشیار،  البته معذب بین دوساواکی نشسته بودم. راه طولانی بود وشب وظلمات بسیار دلگیر وخسته کننده ومن ذهنم سختْ مشغول که چه درانتظارم است؟ در تمام طول راه یک کلمه حرف نزدم وآنها خود مشغول گفتگویی بودند که برایم گنگ بود. 

بالخره به مقصد (بروجرد) رسیدیم. میدانستم ما را به کجا خواهند برد: ساختمان قدیمی شهربانی که مدتی پیش تخلیه شده ومامورین شهربانی به ساختمان دیگری نقل مکان کرده بودند. ساواک این ساختمان را که به خانه پدریم خیلی نزدیک بود به کمیتة موقت برای بازجویی وشکنجه ما ها تبدیل کرده بود.

نمیدانم چقدرازنیمه شب گذشته بود که وارد زندان شهربانی بروجرد شدیم، من وتوکل را که همچنان دستبند به دست داشتیم به اتاقی بردند که بخشی ازراهرو بود وبا نصب دری آن را از بقیة راهرو جدا کرده بودند. دستبدهایمان راازدستمان باز کردند واجازه دادند به دستشویی برویم. بعد، دست توکل را به تخت بستند ورفتند، فردای آن شب فهمیدم که آن تخت، «تخت شکنجه» بوده است؛ تختی فنری وکج وکوله با تشکی سیاه برروی آن، به هر بدبختی بود قصد خواب کردیم. توکل گفت: چیزی از ما نمیدونن وگرنه ما رو پهلوی هم نمیذاشتن. او یکریز به من میگفت «خیالت راحت باشه، قضیة فرار دکتره، خیلی هم که بزنن یک باره، نترس! هیچی نگو! نگران نباش! حتماً میتونی مقاومت کنی!» هر طوری که بود به خواب رفتیم.

 

بازجوئی و شکنجه من:

 یکدفعه با صدای بازشدن در بیدار شدیم، صبحانه را آوردند وما را به دستشویی فرستادند. توکل را از کنارم به اتاق بغلی که کمی با این اتاق فاصله داشت، بردند. بعداً فهمیدم همة کسانی را که بازجوییشان تمام شده بود، درآن اتاق هستند. بیشتر بازداشتی هارا می شناختم، از بستگان وفامیل هایم بودند. وقتی برای بازجویی صدایم کردند ونگهبان دررا بازکرد، فریدون کمالوند را دیدم که با پاهای ورم کرده اش داشت ازدستشویی به اتاق میرفت. دخمه ای هم در زیر پله بود که دری به آن انداخته بودند. فریده خواهرم که هشت ماهه بار داربود در انجا محبوس بود. صدای عمویم مرتضی خان را از اتاق دم توالت- که به نظر بزرگ میآمد- میشنیدم که داشت بازجویی میشد. 

طبقة دوم هم چهار اتاق داشت که البته بزرگترینش اتاق بازجویی بود که بازجوها شب وروزشان درآن اتاق میگذراندند. مرا به طبقة بالا بردند. وقتی به اتاق بازجویی رسیدم ضربان قلبم بالا رفته بود. هدایت، یکی از بازجوها که به قساوت درجنایت شهره بود روبه رویم نشست: 

«رابطه ات را با دکتر توضیح بده!» 

«رابطه ای نداشتم. پسرعموی مادرم بود وبرای ما مثل برادره»

«خب، بقیه اش؟»

«بقیة چی؟»

«مگه به تو پیشنهاد نکرد که برای مبارزه، باهاش به کوه بری؟»

«بله اما من قبول نکردم»

 «به توکل چی؟»

«اطلاعی ندارم» و واقعاً هم چیزی نمیدانستم، اگر هم رابطه ای داشتند من از آن بیخبر بودم.

«همین؟» 

«بله»

 مکثی کرد و به بازجوی دیگری که آرش صدایش میکردند و کارش شلاق زدن بود گفت «آرش ببراونقدر بزنش تا خودش بگه »ومن با اصرار گفتم «همه ماجرا همین است». 

اما او باور نکرد ومراهل داد که به طرف طبقة پایین بروم، من هم به ناچار راه افتادم. با همان سرعتی که بالا رفته بودم از پله ها پایین آمدم. مرا به همان اتاقی که شب قبل خوابیده بودیم بردند، هدایت هم آمد ومرا محکم به تخت بستند. هدایت با دست دهانم را محکم گرفت وآرش هم با شلاق (کابل برق) به کف پایم میزد، دردش وحشتناک بود. هدایت تلاش میکرد دهانم را محکم بگیرد، گفت «هروقت خواستی حرف بزنی انگشتت روتکون بده» من هم برای رهایی ازدرد فوری انگشتان دستم را تکان دادم. دستش را برداشت «بگو!» من در جواب گفتم «منکه کاری نکردم، اخه چی بگم؟!»  شروع کرد به فحش رکیک دادن، تنم لرزید. گفت «بزن!»  با هر ضربه چنان فشاری به من میآمد که احساس میکردم گوشت پایم تکّه پاره میشود ودرد درتمام بدنم در تک تک سلولهایم می نشست، درد شلاق سخت بود وجانکاه. نعره وفریادم گوش خودم را اذیت میکردوازجانم می کاست. نمیدانم چقدر طول کشید تا از تخت بازم کردند وارش گفت! «بپر!» به پاهایم نگاه کردم ودیدم شکل واقعیشان را ازدست داده بودند، انگار چکمة قهوه ای به پا کرده بودم، آنهابه طورعجیبی ورم کرده بودند از دیدنشان وحشت کردم! وانگار پای من نبودند! نمیشناختمشان. نمیتوانستم بپرم، ولی آرش با شلاق تهدید میکرد. درحالیکه دستم را به نردة تخت گرفته بودم، سنگینی پایم را روی تخت انداختم وپریدم. آرش با خندة کریه اش گفت: «بپر، باز هم بپر!» دوباره مرا به تخت بستند وشلاق زدند؛ آنقدر که بیرون از طاقتم بود، نعره هایم گوش فلک را کرمیکرد.  بعدها فریده، خواهرم، میگفت صدای جیغ هات برایم غریب بود وبرایم زجرآوروهرچه انگشتهام روتو گوشم فرو میبردم، باز هم صدای فریادت میامد و تنم رو میلرزوند.  هدایت با بستن دهانم راه نفس کشیدنم را هم می بست، هرچه انگشتهایم را تکان میدادم دیگر توجه نمیکرد، چون یک بارکه دست از دهانم برداشت گفتم «آخه چی بگم؟!»  به راستی هم چه باید میگفتم؟! باید از فریدون وفریده وهبّت وفرشته ومحمد شروع میکردم واین برایم غیرممکن بود. هرچه قسم میخوردم که به مقدساتم سوگند حرفی برای گفتن ندارم وکاری نکرده ام باور نمیکردند. بیچاره شده بودم.

  بالاخره دست وپایم را از تخت باز کردند ودستهایم را طناب پیچ کرده به میله ای که در کنج دیوار نصب شده بود، بستند وآویزان کردند. آرش تا میتوانست وزنش را روی بدنم انداخت ومرا به پایین کشید وبا این کار فشار بیشتری به مفصل مچ وشانه هایم وارد میکرد. البته، واقعیت این بود که زجر حاصل ازاین عمل دربرابردرد ناشی ازشلاق هیچ بود، اما  مچها وشانه هایم بشدت درد گرفته بودند. بعد از مدتی که نمیدانم چقدر بود درباز شد ویکی ازنگهبان ها آمد ودستم را باز کرد وکمک کرد که روی تخت بیفتم. اوگفت «غذایت را بخور». به غذا نگاه کردم، معلوم نبود کی آن را آورده بودند. چربی رویش براثر سردی هوا منجمد شده بود. از اول صبح که به جانم افتاده بودند حالا که معلوم نبود چقدراز ظهر گذشته رهایم کردند. اصلا نمیتوانستم چکه ای آب بنوشم چه رسد به غذا! همانطور که با درد روی تخت افتاده بودم، فکر میکردم تا کی شکنجه ادامه خواهد داشت؟ به نظرم خلاصی در کار نبود. همه جانم را اضطراب ودلهره فرا گرفته بود. 

برای دستشویی رفتن سخت در عذاب بودم. توان ایستادن را از دست داده بودم. نگهبان مرتب سر میزد، ازاو کمک خواستم. روی زمین چهاردست وپا با درد وآرام آرام حرکت میکردم؛ اما چطور میتوانستم اجابت مزاج کنم؟ هیچ راهی نداشت. نگهبان صندلی چوبی دسته داری آورد ودر توالت گذاشت ومرا بغل کرد وروی آن نشاند؛ اما باز هم نمیشد. صدایش کردم وخواستم که صندلی را جابه جا کند. دستة صندلی را گرفتم وبا هزارزحمت به صورت سرپا خود را خالص کردم؛ اما ادرار نبود؛ خون بود. از دیدن خون وحشت کردم؛ اما به یادم آمد نیز زمانی شنیده بودم که میگفتند بعد ازشلاق تمام مویرگها پاره میشوند. نگهبان را صدا کردم، تا راهرو کمکم کرد. بقیة راه را تا شکنجه گاهم دوباره روی زمین کثیف خزیدم. 

در طول این مدت، مرتب صدای فریاد دیگردستگیرشدگان بود که به گوشم میرسید وتنم را میلرزاند؛ بخصوص وقتی نعرة آرش یا هدایت به گوشم میرسید. با خودم میگفتم بعدش به سراغ من میآیند واز این فکر به خودم میلرزیدم. شام را آوردند، ولی دست نخورده برگرداندند. 

صبح روز بعد، آرش آمد وگفت: «حرف میزنی؟». من گفتم «بله» هدایت هم آمد وروبه رویم نشست وگفت«بگو!». من گفتم «آقا، واقعیت اینه که ما رابطه فامیلی نزدیکی داشتیم، چون مرتضی خان اعظمی ، عموی مادرم ، مادرم را در غیاب پدرش ( که توسط رضا شاه اعدام شده بود) بزرگ کرده بود. مادرم با هوشنگ در یک خانه زندگی می کردو مثل خواهر بزرگتر او به حساب می آمد بعد ها هم  مرتضی خان  اعظمی  مثل پدر بزرگ خانواده  ما بود.  دکتر حکم برادربزرگ ما رو داشت وتصمیم گیریهای ما رواو همیشه مدیریت میکرد». من در اینجا  میخواستم به ساواکی ها بفهمانم ما دارای روابط خیلی نزدیک فامیلی بودیم که شاید با جاهای دیگر متفاوت بود، در ادامه گفتم: «روزی قبل از رفتن به کوه منو به خونه اش دعوت کرد، اونجا به تنهایی با من صحبت کرد وگفت که برنامة کوه داره وروی من هم حساب کرده، اما من قبول نکردم و . . .» من حرفم را زده بودم و دیگر حرفی نداشتم، البته همه اینها را با ترس ولرز میگفتم. از طرز نگاه هدایت به آرش فهمیدم باز هم برنامه دارند وباز هم شکنجه خواهم شد ولی کار دیگری از دستم بر نمیآمد؛ فقط شاید  میتوانستم داستانسرایی کنم تا شلاق خوردن را به عقب بیندازم یا  معجزه ای بشود ومن نجات پیدا کنم.

بعد از سکوتی کوتاه، هدایت گفت: «حاال سر ما رو درد آوردی که چی؟»  من گفتم «به خدا، به پیر، به پیغمبر کل ماجرا همینه. من کاری نکرده ام». او در جواب گفت «گُه زیادی نخور، مادر جندة پتیاره!» وبلند شد وخیلی سریع به کمک آرش دست وپای مرا گرفتند ودوباره به تخت بستند. گفتم «نه، بسه! دیشب خونریزی داشتم؛ بچه ام سقط شد»‌ البته بچه ای در کار نبود. فکر کردم اگر بگویم باردارم شاید شکنجه نکنند. آنها چنان سریع کار بستن مرا  به تخت انجام دادند که فرصت هرگونه مقاومتی را ازمن گرفتند، هدایت کثیف روی شکمم نشست وباز با دو دست دهانم را گرفت. آرش همینطور فقط میزد. جیغ های آسمانخراش ونعره هایم دل وروده ام را از جا میکند. البته، هدایت زیاد هم موفق نمیشد دهانم را بسته نگه دارد، چون چنان از درد کلافه بودم که سرم را به هرسو میچرخاندم وبه این ترتیب گاهی دستش ول میشد. دیگر گوشتی به تنم نمانده بود. از اینکه نمی مردم متعجب بودم، از جان سختی ام واینکه چرا بیهوش نمیشوم، کلافه بودم. من درآن زمان بیست ودو ساله بود وقدرت بدنیم خوب بود؛ ولی شکنجه، آن هم شلاق!! استخوانهای آدم را آب میکند. بلاخره مرا به پشت برگرداند وروی کمرم نشست ودهانم را گرفت. آرش همچنان میزد ومن بیرمق، فریاد میزدم. سرانجام، تهدیدهای دیگر شروع شد. در دلم آرزو میکردم که لااقل فقط از شلاق زدن دست بردارند. دیگر طاقتش را نداشتم. هدایت در همان حالی که روی پشتم نشسته بود، به آرش دستور میداد که «بزن! فقط بزن! تا جونش در بیاد!»

دیگر رمق فریادزدن را هم نداشتم. نمیدانم چقدر طول کشید که دستها وپاهایم را باز کردند ودوباره مچهایم را با طناب بستند وآویزانم کردند. به راستی جانم به لبم رسیده بود. آویزان که بودم، مچ دستهایم خیلی درد میگرفت وبخشی از پوست وگوشتش شکافته وخونی شده بود. هدایت دوباره شروع به فحاشی کرد رفت. من که دیگر جانی نداشتم که فریاد بزنم با صدای نحیفم میگفتم : « بیایید مرا باز کنید! مُردم! نفس ندارم» ومرتب با ناله وضجّه همین ها را تکرار میکردم. 

بلاخره بعد از مدتی آمدند وبازم کردند. نعشم را روی تخت انداختند ورفتند. همة تنم درد میکرد خورد خاکشیر شده بودم. از بازجوهایم(آرش وهدایت) متنفر بودم باورم نمیشد کسی با ظاهری انسانی تا این درجه رذل وجانی باشند. آنها به من آسیبی زدند که با گذشت اینهمه سال هنوز هم گاهی کابوس شبانه به سراغم میآید ومرا آزار میدهد. اما از ته دل حس خوبی دارم که توانسته بودم مقاومت کنم واین حس به من قدرت میداد وتحمل درد را برایم آسان میکرد. 

با درد وناله روی تخت افتاده بودم. هوا که تاریک شد آقایی با ظاهر مهربان که خودش را اهل گرگان معرفی میکرد، مدام سعی داشت چیزی به من بخوراند اما من قادر به خوردن نبودم. میگفت کمی بخورتا بتوانی تحمل کنی آنها تا حرف نزنی دست ازسرت بر نمیدارند. چرا با خودت چنین میکنی؟ ونصیحت میکرد که اینها رحم ومروت ندارند وبازتو را خواهند زد، غذا بخور تا نمیری. میگفت حتی اگر شده دروغ بگو تا دیگرکاری به کارت نداشته باشند. در واقع، او را مأمور کرده بودند که مرا با مهربانی به حرف بیاورد؛  من یکریز برایش قسم خوردم که حرفی برای گفتن ندارم ودروغ هم داستان خودش را دارد. آخر مگر خواندن چند کتاب وکوه رفتن ورزش مجازاتش شلاق است؟! من به عنوان یک انسان حق نداشتم مطالعه کنم؟! چرا اینها با ما چنین میکنند؟! 

دستشویی رفتن برایم مصیبت دیگری بود. یک نگهبان بروجردی وهمین آقا زیربغلم را میگرفتند وبه توالت میبردند وصندلی میگذاشتند تا به آن تکیه کنم؛ اما ادرار، همه اش خون سرخ بود. 

چند روزی گذشت. دیگر کاری به کارم نداشتند ومن کمی جان گرفتم؛ اما همچنان چهاردست وپا به دستشویی میرفتم. یک روز موقع برگشتن از دستشویی، در اتاق روبه رو باز بود، توکل را دیدم که نشسته،  خداخدا میکردم سرش را برگرداند ومرا ببیند، همینطورهم شد، او آرام سرش را برگرداند ونگاهش به من افتاد که خودم را درراهرو میکشاندم، طفلک نگاهش ثابت وبیحرکت روی من ماند. خندیدم وبه اودست تکان دادم. مرا نگاه کرد، لبخند تلخی بر لبانش نشست وما با نگاهی هرچندکوتاه با هم حرف زدیم. دیگر ادامه ندادم وحرکت کردم تا به تختم رسیدم. نگهبان کمکم کرد که روی تخت درازبکشم ومن خوشحال ازدیدن یار واینکه به او فهمانده بودم که خوبم. بعدها، وقتی او ازآن خاطره یاد میکرد با علاقه خاصی میگفت « آن خندة شیطنت بارت خیلی خوب بود و به من جان داد؛ در واقع، به من فهماندی که همچنان شیطنت خودت را داری و روحیه ات سر جایش است »  من هم حس خوبی از دیدن یار داشتم و نیز حس خوبی ازاین که ازبازجویی سربلند بیرون آمده بودم. 

بازجوها هم دیگرمرا باور کرده بودند، ظاهراً چیزی از من نداشتند وگرنه رو میکردند. دیگر کتکی در کار نبود؛ اماشنیدن فریاد دیگران که همه ازفامیل مابودند دیوانه ام میکرد. مدام از نگهبانان سیگار میخواستم، آنها هم سیگارهای نامرغوب اشنو وویژه به من میدادند. نمیدانم چطور میتوانستم چنین سیگاری را بکشم! اما آنقدر اضطراب داشتم که زهرمار هم برایم مثل آب بود بر آتش. 

در این میان سرباز کُردی بود که گاهی برایم آب میآورد، حس دلسوزی را از چشمانش میخواندم، برای فریده(خواهرم)که هشت ماهه باردار بود، خیلی ناراحت بود. سرباز با صدای آرامی به من میگفت: «بیشرفها به این زن حامله هم رحم نمیکنند!»

فریده همچنان در زیرپله محبوس بود؛ البته گاهی صدایش را میشنیدم که با نگهبان حرف میزد، دلم کباب بود برایش. صدای فریادش مرا به مرز جنون میکشاند. یک بارکه صدای فریاد اومیآمد، نگهبان پیش من بود. به او گفتم: «‌ برو به بازجو بگو به جای فریده منو بزنن، آخه اون بارداره»، نگهبان وحشتزده گفت «دیگه این حرف رو نزنی ها! اگر بفهمند هردوتونو با هم زیر شلاق له میکنند.» 

یک بار که از دستشویی بر میگشتم، در اتاق فریده باز بود، با اشارة دست میخواست چیزی را به من بفهماند. فقط فهمیدم که یک چیزی را قرار نیست بگویم، هرچه فکرکردم چیزی دستگیرم نشد. بعداً فهمیدم که انگار نقشه ای در کار بوده است وخودشان بعد از اینکه من به دستشویی رفته بودم، به نگهبان گفته بودند که دررا بازنگه دارد. وقتی به اتاق خودم برگشتم، صدای فریاد فریده بلند شد که میگفت «هیچی! هیچی!» بعد، آرش به سراغ من آمد وگفت «فریده چی گفت؟» من هم از ترس اینکه نکند دوباره با شلاق به جانم بیفتد، چنان سروصدایی به راه انداختم که دیگر اصرار نکرد ورفت؛ اما ضربان قلب من تا دقایقی مثل چکش بر سینه ام میکوبید.  بعدها شنیدم که آرش انگشتش را درحدقه چشم فریده فرو برده وگفته بوده که همین الان چشمت را در میآورم. 

چند روزی گذشت جای فریده را عوض کردند واو را به اتاق کنار دستشویی بردند؛ گویا میتوانسته ساعتی راه برود. من را به جای او به زیرپله بردند. آنجا، محلی بود کاملا تنگ وتاریک و نمور، طوری که اگر کسی آزارت نمیداد یکسره درخواب و بیخبری بودی. زیر پای راست من بالشتک کبودی ظاهر شده بود که روز به روز بزرگتر میشد بالاخره پزشکیار انجا با قیچی قسمتی از ان را پاره کرد خونابه و چرک بیرون امد وبوی بد عفونت درسلول پیچید کف پایم سوراخ شده بود و پزشکیارهر روز برایم امپول پنیسیلین میزد وهرروز پانسمان میکرد!!

یک شب، مردی را از روستایی درمرزایران وعراق دستگیر کرده بودند واو را در اتاق شکنجه، شلاق میزدند. صدای شلاق میآمد؛ اما صدای داد یا فریادی ازاو نمیشنیدم واین برایم عجیب بود. بعد صدای آرش را ازراهروشنیدم که فحاشی میکرد وازاو اطلاعات میخواست. میگفت تو میخواستی خسرو برادر دکتر، که نو جوان پانزده ساله بود، را از مرز غیرقانونی به عراق ببری؛ ولی آن مرد چیزی نمیگفت. ناگهان، در سلول مرا بازکرد وگفت «پاهایت را بیرون بیاور!»‌ من پاهای ورم کرده وباند پیچ شده خود را بیرون بردم، آرش به مرد روستایی گفت «میبینی؟ این پای یک زن دبیر است وشوهرش مهندس است. ببین به چه روزی انداختیمش!»

صدای ساده لوحانة مرد روستایی را شنیدم که گفت «یعنی شما هیچ رحم ندارید؟!» آرش با تمسخر گفت: «رحم؟! رحم به چی؟! زنت رو میگیریم، میاریمش اینجا، فلان به فلانش میکنیم تا خودت ببینی. به روزی میندازیمش که این خانم دبیر روانداختیم» بعد، شروع کرد به فحاشی به عمویم، مرتضی خان وگفت «دستگیرش کردیم، همینجاست» صدای مرد آرام شد وآهسته گفت «مرتضی خان اینجاست؟»  آرش گفت «بله که همین جاست، صداش بزنم فلان فلان شده رو؟» که یکدفعه مرد روستایی گفت «آقا، دشمو نه ( یعنی فحش نده) ، مرتضی خان مرد بزرگیه!» 

سکوتی برقرار شد. گویا طفلک به فکر فرو رفته بود. آرش کمی دیگرروی مخش کار کرد. سرانجام او که با آنهمه شلاق به حرف نیامده بود قبول کرد که حرف بزند. او را به طبقه بالا بردند تا اعترافاتش را بنویسند؛ چون خودش سواد نداشت. در رابطه با زنده یاد خسرو، اعتراف کرد که قصد داشته او را قاچاقی ازمرز بگذراند و ... باقی قضایا.